ارچه مخمل یکی از انواع منسوجات است که بافتی پرزداز و کرکی، اما فشرده دارد و از گذشته‌های دور در دنیای مد حضور داشته است. پارچه مخمل حالتی لوکس و گران قیمت دارد و به دلیل بافت نسبتا ضخیمی که دارد در لباس‌های پاییزی و زمستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مخمل یک پارچه خاص است که ویژگی‌های خاصی هم دارد و حتی روش تولید و دوخت آن نیز متفاوت است. اگر می‌خواهید پارچه مخمل را بهتر و بیشتر بشناسید این مقاله تخصصی را مطالعه کنید و با ویژگی‌ها، تاریخچه و روش‌های تولید و کاربرد این پارچه بیشتر آشنا شوید.
مخمل یا Velvet در واقع نام نوعی روشی برای بافت پارچه است که معمولا از جنس نخ یا کتان است، اما از هر جنس دیگری هم می‌تواند باشد. مخمل پارچه‌ای سه بعدی است که علاوه بر تار و پود، دارای کرک یا پرز هم هست، کرک‌ها الیافی هستند که عمود بر سطح پارچه قرار می‌گیرند و به آن نوعی از حجم و نرمی می‌دهند. خاب مخمل به جهتی گفته می‌شود که پرز‌های ان در آن جهت بافته شده‌اند و وقتی پرز‌ها در این جهت شکل بگیرند پارچه مخمل صاف و براق می‌شود، اما وقتی در جهت مخاف حالت داده شوند پرز‌ها تیره به نظر می‌رسند، مشابه خاب فرش.
به طور معمول پارچه مخمل از الیاف ابریشم بافته می‌شود، اما آن چیزی که امروزه به عنوان مخمل ابریشمی به فروش می‌رسد در واقع ترکیبی از ابریشم و الیاف ریون است. مخملی که به طور کامل و خالص از ابریشم بافته شده باشد بسیار کمیاب است و اگر هم پیدا شود قیمت بالایی خواهد داشت. مخمل را می‌توان از الیاف ریون، ویسکوز، استات (استات به راحتی بر اثر رطوبت آسیب می‌بیند) موهر، کتان، پشم و پنبه هم تهیه کرد. جنس و ترکیب مخمل روی کیفیت و قیمت آن اثر می‌گذارد به طور مثال مخمل‌هایی که از الیاف مصنوعی مثل ریون تهیه می‌شوند ارزان هستند. اگر در بافت پارچه مخمل مقدار کمی الیاف اسپندکس (نوعی الیاف با خاصیت کشسانی بالا) به آن اضافه شود پارچه مخمل حاصل حالت کشی خواهد داشت. معمولا جنس پایه مخمل و کرک آن با هم متفاوت است و لازم است هنگام خرید لباس و پارچه مخملی به برچسب آن دقت کنید، اولین اسم معمولا جنس الیاف کرک و دومین اسم جنس پایه را مشخص می‌کند.
دو روش برای بافت مخمل وجود دارد، روش بافت دولایه و روش بافت روی سیم. روش بافت دولایه: در روش بافت دولایه، دو لایه پارچه پایه با فاصله یکدست و مساوی روبروی هم قرار می‌گیرند، نخ کرک از هر دو پارچه عبور می‌کند و به طور محکم به آن‌ها بافته می‌شود. در نهایت با یک تیغه، کرک‌ها از وسط بریده می‌شوند و دو لایه پارچه مخمل به دست می‌آید. در نهایت مخمل‌های به دست آمده اصلاح می‌شوند تا کرک‌های آن در تمامی قسمت‌ها بلندی یکسانی داشته باشد.
مانی فتحی
